Bài Ngư phủ của Khuất Nguyên

khuatquangthin

Tự hào là người họ Khuất
12 Tháng mười hai 2008
1,183
0
36
47
Bình Dương
www.hokhuatvietnam.org
漁父
屈原既放,游於江潭,行吟澤畔,顏色憔悴,形容枯槁。
漁父見而問之曰:”子非三閭大夫與!何故至於斯?”
屈原曰:”舉世皆濁我獨清,眾人皆醉我獨醒,是以見放。”
漁父曰:”聖人不凝滯於物,而能與世推移。世人皆濁,何不淈其泥而揚其波?眾人皆醉,何不餔其糟而歠其醨?何故深思高舉,自令放為?”
屈原曰:”吾聞之,新沐者必彈冠,新浴者必振衣;安能以身之察察,受物之汶汶者乎?寧赴湘流,葬於江魚之腹中。安能以皓皓之白,而蒙世俗之塵埃乎!”
漁父莞爾而笑,鼓枻而去,乃歌曰:”滄浪之水清兮,可以濯吾纓;滄浪之水濁兮,可以濯吾足。”遂去,不復與言 。
Ngư phủ
Khuất Nguyên ký phóng, du ư giang đàm, hành ngâm trạch bạn, nhan sắc tiều tuỵ, hình dung khô cảo .
Ngư phủ kiến nhi vấn chi viết: “tử phi tam lư đại phu dữ !hà cố chí ư tư ?”
Khuất Nguyên viết : “cử thế giai trọc ngã độc thanh ,chúng nhân giai tuý ngã độc tỉnh ,thị dĩ kiến phóng .”
Ngư phủ viết : “thánh nhân bất ngưng trệ ư vật ,nhi năng dữ thế thôi di. Thế nhân giai trọc, hà bất quật kì nê nhi dương kỳ ba ? Chúng nhân giai tuý, hà bất bô kì tao nhi xuyết kì ly ? Hà cố thâm tư cao cử ,tự lệnh phóng vi ?”
Khuất Nguyên viết : “ngô văn chi, tân mộc giả tất đàn quan, tân dục giả tất chấn y; an năng dĩ thân chi sát sát, thụ vật chi vấn vấn giả hồ ? Ninh phó tương lưu, táng ư giang ngư chi phúc trung, an năng dĩ hạo hạo chi bạch ,nhi mông thế tục chi trần ai hồ !”
Ngư phủ hoản nhĩ nhi tiếu ,cổ thể nhi khứ ,nãi ca viết: “Thương lãng chi thuỷ thanh hề, khả dĩ trạc ngô anh; Thương lãng chi thuỷ trọc hề ,khả dĩ trạc ngô túc.” Toại khứ ,bất phục dữ ngôn.
Bài nầy là truyền thuyết do người nước Sở ghi lại để tưởng nhớ Khuất Nguyên sau khi ông đã qua đời. Nhân vật Khuất Nguyên (340-278 trước CN) là tác giả chính của những bài “Sở từ” nổi tiếng. Ông tên thật là Bình, người trong hoàng tộc nước Sở, học rộng, nhiều tài, nhưng bị vua ghét bỏ vì nghe lời gièm pha của kẻ xấu, buồn bã mới viết ra thiên “Ly tao” để bộc bạch nỗi lòng, sau ôm một phiến đá nhảy xuống sông Mịch La tự vận. Còn “Sở từ” là một hình thức ca dao mới được Khuất Nguyên và một số người khác làm ra trong khoảng thế kỷ thứ III, IV trước CN trên cơ sở gia công, sáng tạo và phát triển từ những ca dao dân gian đương thời; có thể coi Sở từ là một loại văn xuôi có vần, đến đời Hán mới được tập hợp chung lại thành tập sách.

Khuất Nguyên đã bị đuổi bỏ, thơ thẩn ở bên bờ sông bờ đầm, vừa đi vừa hát ở bên chằm, nhan sắc tiều tụy, hình dung khô héo. Có ông lão đánh cá trông thấy, hỏi:
- Ông phải là Tam lư đại phu đấy chăng? SAo mà đến nỗi thế?
Khuất Nguyên đáp:
- Thiên hạ đều đục, một mình ta trong, thiên hạ đều say, một mình ta tỉnh, cho nên bị đuổi bỏ.
Ông lão đánh cá nói:
- Thánh nhân không câu nệ việc gì mà biết tùy thời thay đổi. Người đời đều đục thì sao không khuấy thêm bùn, đập thêm sóng cho đục một thể? Thiên hạ đều say thì sao không ăn cả men, húp cả bã cho say một thể? Việc gì mà phải nghĩ sâu, làm khác người để bị đuổi bỏ?
Khuất Nguyên đáp;
- Tôi nghe nói, mới gội đầu tất chải mũ, mới tắm xong tất thay áo; có đâu đem cái thân trong sạch mà chịu vật nhơ nhớp được? Thà nhảy xuống sông Tương, vùi thân trong bụng cá, chứ sao đang trắng lôm lốp mà chịu vấy bụi cát của thế tục?
Ông lão đánh cá nghe xong, mỉm cười, gõ giầm hát rằng:
“Sông Thương nước chảy trong veo,
Thì ta đem giặt cái lèo mũ ta.
Sông Thương nước đục chảy ra,
Thì ta lội xuống để mà rửa chân“.
Hát xong, đi thẳng, không thêm một lời.