Ruột xào cá diếc - món ăn dân dã và bổ dưỡng
Người ta hay ăn món ruột xào cá diếc vào mùa Đông và những ngày vừa ăn Tết xong. Họ hay ăn vào mùa Đông bởi mùa này có nhiều rau sống và hành củ - là hai món chính ăn kèm ruột xào; còn ăn vào dịp hết Tết tháng Giêng bởi sau những ngày Tết ăn nhiều thịt, đạm, ngọt, mỡ... làm cơ thể mệt mỏi, người ta cần ăn một đôi bữa ruột xào để cho người nhẹ nhõm, xương cốt giãn ra như vừa được “tấm quất” rất dễ chịu...
Làm cá để chế biến: Để cho 5 người ăn, người ta chọn mua khoảng 1,5 kg cá diếc còn tươi sống, to bằng hai ngón tay. Mang cá về nhà bỏ vào chậu nước cho cá tươi, lần lượt đánh sạch vảy, chặt bỏ đầu, cắt hết vây lưng, vây bụng, đuôi; bổ đôi con cá ra cạo sạch bỏ màng đen trong bụng cá, lọc bỏ xương sống và cắt bỏ xương ở gáy con cá, rửa sạch. Sau khi làm xong, miếng cá trắng, sạch và hầu như không còn mùi tanh nữa là được. Cứ mỗi kg cá, sau khi làm sạch như đã nói trên thì được khoảng 0,6 - 0,7 kg thịt cá. Đem thịt cá đã làm sạch vào xay nhỏ (ở quê ngày xưa không có máy xay thì người ta băm nhỏ), trộn đều với thịt ba chỉ xay nhỏ - theo tỷ lệ thịt bằng 30% cá. Hỗn hợp này có thể dùng làm 3 món ăn: Ruột xào, chả rán và canh chua... Để làm sạch được 1,5 kg cá làm ruột xào, người ta thường phải dành thời gian từ 1 tiếng đến 1 tiếng rưỡi mới xong.
Gia vị chuẩn bị để làm ruột xào cá gồm: Cà chua, hành khô, mỡ nước, hạt tiêu, ớt, tương, mắm muối, hạt nêm, rau thì là thái nhỏ...
Chế biến: Cho cà chua vào xào mỡ nước, khi cà chua chín nhuyễn sền sệt thì múc ra bát; cho hành khô vào phi với mỡ nước, khi có mùi thơm thì đổ cà chua vào, khi sôi đều bỏ cá vào đun. Nồi cá sôi đều thì cho gia vị, mắm muối; trước khi bắc ra cho rau thì là và hạt tiêu.
Đồ ăn kèm với cá: Rau xà lách hoặc rau ghém (lá dày, dài, giòn), rau thơm rửa sạch, hành củ cắt bỏ rễ rửa sạch. Tùy theo sở thích có thể để nguyên cả lá rau hoặc cắt nhỏ rau sống, để nguyên cả củ hành hoặc chẻ củ ra làm hai mảnh.
Hỗn hợp cá, thịt, nếu có nhiều người ta có thể nắm như miếng chả, cho vào rán sẽ được món chả cá ăn cơm rất ngon.
Người ta cũng có thể nắm thành miếng, rán sơ qua, rồi cho vào nấu thành một nồi canh chua để ăn cơm.
Món ruột xào phải ăn nóng mới ngon, vì vậy khi chuẩn bị hết ra sống bày ra mâm, người ta mới xào món cá. Được cá, múc ra bát tô to để giữa mâm, mọi người quây quần “đánh chén”. Khi ăn, người ta lấy rau bỏ vào bát, lấy một ít hành củ bỏ lên trên rau, múc một thìa ruột xào còn nóng hổi đổ lên trên và ăn. Ăn tuột xào phải gắp miếng to đầy miệng, nhai phồng má mới ngon, sau đó nhấp một hớp rượu. Ăn ruột xào thì phải uống với rượu nếp trắng “nút lá chuối” mới hợp khẩu vị (và đặc biệt món này rất “giã rượu”). Miếng ruột xào cho ta vị ngọt béo của cá, thơm của gia vị, bùi bùi của rau sống, giòn hăng của hành củ...
Giống như thịt cầy, ruột xào là ăn “chuyên đề”, người ta thường ăn no với chỉ có ruột xào và rau sống. Ngồi cùng mâm, nếu có ai đó không thích ăn ruột xào thì ăn cơm với chả rán hoặc canh chua như đã nói trên...
Ăn xong bữa ruột xào, ta cảm thấy khoan khoái dễ chịu vì rất “nhẹ bụng”, ăn xong ngủ một giấc dậy, ta cảm thấy người khoan khoái dễ chịu vô cùng vì xương cốt như vừa được giãn ra.
Món ruột xào dân giã, bổ dưỡng và giá thành rất rẻ. Chỉ có điều muốn ăn món này, người ta phải dành khá nhiều thời gian cho việc làm sạch cá để chế biến. Không quá nhiều đạm như thịt cầy, hải sản để gây “gút”; cũng không quá nhiều mỡ để sợ bị “choleterrol” làm máu nhiễm mỡ... Món ruột xào cá diếc là món ăn cổ truyền quê tôi, được dân quê tôi và mọi người đến nhà tôi mời ăn... đều rất ưa chuộng...
