DANH SÁCH CÁC VỊ TIẾN SỸ HỌ KHUẤT - THỜI PHONG KIẾN
1. KHUẤT QUỲNH CỬU
- Quê quán : Trạch Lôi, Thạch Thất, Sơn Tây (cũ) – Nay thuộc xã Trạch Mỹ Lộc, huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội.
- Ông đỗ hạng Tiến sĩ, Khoa thi năm Kỷ Mùi – 1499.
- Ông đã làm quan đến chức: Lễ bộ Thượng thư, tước Thuần Khê hầu
- Ghi chú: Triều đại Lê Sơ trong giai đoạn 1428-1527. Năm Mậu Thân 1428, Lê Lợi lên ngôi vua, lập nên triều đại Nhà Lê. Lê Thái Tổ (1428-1433) đã cho tổ chức lại việc học, việc thi một cách chính quy. Trường Quốc Tử Giám hay Thái Học Viện được mở tại kinh đô Đông Đô là cơ quan giáo dục cao nhất trong nước, ở các Lộ, Châu, Phủ, trường công cũng như trường tư đều được mở mang. Vua định chương trình học.
- Năm 1429, triều đình mở khoa thi Minh Kinh, chọn người tinh thông kinh sử. Năm 1431 lại mở khoa thi Hoành từ để chọn người văn hay, học rộng để bổ dụng ra làm quan. Đến thời Lê Thái Tông (1433-1442), triều đình mới phục hồi thi Hương, thi Hội như triều Trần. Năm 1438 mở thi Hương. Năm 1439 mở thi Hội. Từ đó cứ 3 năm mở một khoa thi. Ai trúng tuyển thi Hội đều gọi là Tiến sĩ xuất thân theo thứ bậc khác nhau. Năm 1442, mở khoa thi Đình cho những người thi Hội đỗ 4 trường, làm một bài thi do Vua ra đề. Đỗ thi Đình gọi là Tiến sĩ chia làm 3 bậc : * Đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ gồm 3 người đỗ đầu: Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa (tam khôi); * Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân gọi là Hoàng giáp; * Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân gọi là Tiến sĩ. Những người đậu đều được ghi danh vào bia đá, gọi tắt là bia Tiến sĩ .
2. KHUẤT NHỮ LỘC
- Quê quán: Lôi Trạch, Thạch Thất, Sơn Tây (cũ) – Nay thuộc xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất, Hà Nội
- Ông đỗ hạng Tiến sĩ, Khoa thi năm Đinh Mùi – 1547
- Ông đã làm quan đến chức: Cấp sự trung .
- Ghi chú: Năm 1547 thuộc thời kỳ của Vương triều Mạc, từ 1527-1592.
3. KHUẤT DUY HÀI
- Quê quán: Thư Trai, Thạch Thất, Sơn Tây (cũ) - Nay thuộc xã Phúc Hòa, huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội
- Ông đỗ hạng Phó bảng, Khoa thi năm Mậu Thìn – 1868.
- Ông đã làm quan đến chức: Đồng Tri phủ.
- Ghi chú: Năm 1868 thuộc thời kỳ Vương triều nhà Nguyễn, từ 1802 – 1945. Về thi cử, triều Nguyễn vẫn tổ chức theo phep thi của triều Lê. Năm 1829, thời Vua Minh Mạng, tùy theo số điểm thi trong kỳ thi Hội mà lấy đỗ làm 2 hạng: Trúng cách (Chính bảng) được tiếp tục thi Đình để lấy học vị Tiến sĩ trở lên và Phó bảng ( Tiến sĩ hạng 2).
- Triều Nguyễn có định lệ “ Tứ bất lập” là: Không lấy đỗ Trạng nguyên. Không lập Hoàng hậu. Không cử Tể tướng. Không phong Vương cho người ngoài Hoàng tộc. Do đó người đỗ cao nhất là Bảng nhãn.
Trên đây là thông tin do người sưu tầm (Khuất Minh trí) tổng hợp từ cuốn sách : “Các vị Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa qua các triều đại phong kiến Việt Nam”. Về địa danh tỉnh, do tỉnh Hà Tây đã nhập vào Thủ đô Hà Nội nên bài viết này ghi địa danh hiện tại là TP Hà Nội.
Hà Nội, ngày 15/11/2012 – Người sưu tầm: KHUẤT MINH TRÍ